LRF: Yemler, Aksiyonlar, Meralar ve Hedef Türler

Ülkemizdeki en yeni balıkçılık disiplini olan LRF ( Light Rock Fishing ) yöntemiyle avlananların sayısı her geçen gün artıyor. Çok hafif olta takımları ve sahte yemler kullanarak hemen her türlü balığın kandırılabildiği ve en küçük balıklarla bile maksimum mücadele keyfi sunan LRF disiplininin fanatikleri arttıkça şu soruyu daha sık duyar olduk. Hangi balık için, hangi yemi, nasıl bir aksiyonla kullanmalı? Çok geniş bir konu olan bu sorunun cevabını verebilmek için öncelikle LRF disiplininde kullanılan sahte yem çeşitlerini sınıflara ayırmamız, daha sonra bu yemleri nasıl aksiyonlarla kullanabileceğimizi ve hangi denizde, hangi türleri hedefleyebileceğimizi iyi bilmemiz gerekir.

LRF disiplininde kullanılan yemler spin yönteminde kullanılan yemlerin minyatür boyutluları olmakla beraber LRF yemleri çok daha fazla çeşitlilik gösterir. Bunun sebebi LRF yönteminin hedefinde predatör balık türlerinin yanında sadece küçük kurtlar ve kabuklularla beslenen taş balıkları, çok küçük balıklar ve planktonlarla beslenen pelajik balıklar ve tamamen dibe bağımlı yaşayan yavaş hareketli balıklar da olmasıdır. Kısacası LRF disiplininde hemen her türlü balığı kandırabilecek çok geniş bir sahte yem çeşitliliği vardır. Bu yemlerin en yaygın olanlarını, "silikon kurt/jighead kombinasyonları", "kurşun kafalı/kendinden ağırlıklı silikon balıklar", "mini maket balıklar", "mini jigler", "mini vibrasyon yemleri", "karides/yengeç taklitleri" ve "mini kaşık/döner kaşıklar" başlıkları altında sınıflandırarak uygulanacak aksiyonlar ve meralara göre hedef balık türleri yönünden inceleyebiliriz.

Silikon Kurt/Jighead Kombinasyonları: Bu sınıf yemler şüphesiz LRF yönteminde en çok kullanılan ve en fazla balık türünün hedeflendiği yem çeşididir. Bölgelere ve denizlere göre çeşitli boy ve şekillerde olabilen deniz kurtları hemen her türlü balığın mönüsünün başında gelir. Çok besleyici ve kolay av niteliğindeki deniz kurtları küçük balık türlerinin ve taş balıklarının birincil yemi olmasının yanında birçok büyük balık türünün de iştahını kabartır. Bu yüzden hafif bir zokaya ( Jighead ) iliştirilmiş silikon kurtlarla hedeflenebilecek balık çeşidi çok fazladır. Genelde 1-10 cm arasında değişen ve kırmızı, pembe, beyaz, sarı, turuncu, yeşil, fosforlu, şeffaf simli gibi birçok farklı renkte olabilen silikon kurtlar esnek yapıları sayesinde suyun içinde tıpkı canlı bir kurt gibi hareket ettirilebilir. Hedef balığa ve meranın özelliğine göre farklı ağırlık ( genelde 1-5 g ) ve iğne ebatlarındaki bir zokaya iliştirilmiş silikon kurdu dipte ağır ağır çekebilir, düzensiz zıplatma hareketleri yaptırabilir ya da her iki aksiyonu aynı anda uygulayabilirsiniz. Civarda kurt arayışında olan bir balık varsa her şekilde yeme saldıracaktır. Deniz kurtları genelde gündüz vakti midye kökleri, kaya/çakıl araları ve kum/çamur içleri gibi yerlerde gizlenirken hava karardıktan sonra gizlendikleri yerden çıkarak serbest şekilde dolaşmaya başlar. Gece vakti bir çok balık türünün beslenmek için kıyılara inmesinin en önemli sebebi budur. Hava karardıktan sonraki vakitler silikon kurt/jighead kombinasyonlarıyla avlanmak için de en uygun zamanlardır.

Silikon kurtların doğada daha kolay çözülebilen ve koku esanslı bir sıvı içinde satılan çeşitleri de vardır. Bu tarz kurtlar suyun içinde yaydıkları koku sayesinde tıpkı doğal yemler gibi balıkları kendilerine çekerek fazla bir aksiyona gerek kalmadan yeme vurmalarını sağlar. Kokulu kurtlarla avlanırken birkaç atışta bir yem değiştirmekte fayda vardır. Kokusu azalan yem sıvısının içine bırakılıp bir süre bekletildiği zaman koku ve cezbedicilik özelliğini tekrar kazanır. Bu yemler balıkların çok iştahlı olmadığı zamanlarda avın verimini pozitif yönde etkilese de kolay parçalanmaları ve sentetik kurtlara nazaran daha pahalı olmaları gibi olumsuz yönleri de vardır. Özellikle ispari, karagöz, lüfer gibi dişli balıklar silikon kurdun zokanın ucundan sarkan kısmını dişleyerek kolaylıkla koparabilir. Dişli ve yemi tek hamlede yutmayan ufak ağızlı balıklar için zokaya, silikon kurdun kuyruğuna kadar uzanan, ufak bir hırsız iğne ilave etmek avın verimini arttırır.

Silikon kurt/jighead kombinasyonları hedef balığa göre değişmekle birlikte her çeşit merada kullanılabilir. Örneğin; pisi, kalkan, trakonya, mırmır gibi balıklar için kumluk meralar, karagöz, eşkina, kikla, iskorpit gibi balıklar için kayalık meralar tercih edilebilir. Sığ meralar ( 0-3 m ) için 0.5-2 gram arası zokalar yeterliyken nispeten derin meralar ( 4-10 m ) için 2.5-5 gram arası zokalar daha uygundur. Hedef balığın büyüklüğüne ve ağız yapısına göre kullanılacak zokanın iğne büyüklüğünü de doğru belirlemek gerekir. Örneğin; istavrit, izmarit ve ispari gibi küçük ağızlı balıklar için 6-8 numara iğneli zokalar, daha büyük ve geniş ağızlı balıklar için 1-4 numara iğneli zokalar tercih edilmelidir. Büyük balıklar için iğnenin büyüklüğü kadar sağlamlığı da önemlidir. İri boy eşkina, karagöz, levrek gibi balıklar iğnesi sağlam olmayan zokaları kolaylıkla açıp kurtulabilir.

İskele ayakları, liman içleri ve kayalık kıyılar bu tarz yemler için en garantili meralardır. Silikon kurt/jighead kombinasyonlarıyla bütün denizlerimizde çok çeşitli balıklar kandırmak mümkündür. Bunların en yaygın olanlarına örnek olarak Karadeniz için; istavrit, eşkina, levrek, minekop, ispari, izmarit, kırlangıç, kalkan, lapin, zargana, kayabalığı, iskorpit, yazılı hani, gelincik, trakonya, mezgit, Marmara için Karadeniz'dekilere ilave olarak; mırmır, pisi, baltabaş karaköz, kikla, benekli hani, yer yer çipura, Ege ve Akdeniz için ise ; çipura, melanur, karagöz ve mercan türleri, sinarit, orfoz, lahoz, levrek başta olmak üzere onlarca farklı türü sıralayabiliriz. Silikon kurt/jighead kombinasyonlarıyla tatlı sularda da kandırılamayacak tür sayısı yok denecek kadar azdır.

Kurşun Kafalı/Kendinden Ağırlıklı Silikon Balıklar: Bu tip yemler daha çok yavru balık hedefindeki avcı balıklar içindir. Balık kafası şeklindeki zokalara iliştirilmiş silikon balıklar ile ağırlığı içinde gömülü olan silikon balıkların LRF takımlarıyla atılabilecek kadar hafif olanları ( 1-12 g ) bu sınıfın içinde yer alır. Bu tip yemlerde hareketli bir kuyruk ( pedal kuyruk ( paddle tail ) ya da orak kuyruk ) olabileceği gibi düz kuyruklu olanları da mevcuttur. Düz kuyruklu olanları çekerken kamışın ucuyla çeşitli vurdurma hareketleri yaparak yeme yaralı balık aksiyonu vermek gerekir. Hareketli kuyruklu olanları ise hem düz çekiş hem de yaralı balık aksiyonları ile kullanmak mümkündür. Hedef balığın karakterine göre yem dipten, orta sudan ya da yüzeyden yavaş, orta ya da yüksek hızda çekilebilir.

Bu tip yemlerle avlanmak için en uygun meralar avcı balıkların sık ziyaret ettiği liman içleri, liman mendirekleri, kayalık sahiller, dere ağızları, iskele çevreleri, burunlar ve yavru balıkların toplanabileceği her türlü yerlerdir. Bu tip yemlerle hedeflenebilecek baskın türlere örnek olarak; Karadeniz için lüfer, levrek, palamut, zargana, kırlangıç, iri istavrit, iri kayabalığı, yazılı hani, iskorpit, deniz alası, minekop ( kötek ), kalkan ve hatta eşkina, ispari. Marmara için Karadeniz'dekilere ilave olarak yer yer baltabaş karagöz, sinarit, mercan, kalamar,  Ege ve Akdeniz için ise akya, sarı kuyruk, sinarit, baraküda, yalederma, yazılı orkinos, uskumru, kolyoz, zargana, melanur, tral, iskender balığı, orfoz, lahoz, mercan türleri, lambuka, ceylan, kalamar vb. onlarca türü sıralayabiliriz. Silikon balıklarla tatlı su meralarında da turna, yayın, sudak, tatlı su levreği, tatlı su kefali vb. birçok avcı balık türünü kandırmak mümkündür.

Mini Maket Balıklar: LRF yönteminde kullanılan maket balıklar, spin yönteminde kullanılan her türlü maket balık tipinin minyatürüdür. Mini maket balıklar, dalarlı ( Floating ), batan ( Sinking ), su üstü ( top water ) ya da su üstünde su sıçratan ( Popper ) tipte olabilir. Bu tip yemlerin hedefinde de küçük balıklarla beslenen avcı balık türleri vardır. Dalarlı ve batan tip sahteler düz çekiş ve arada vurdurma aksiyonları, su üstü sahteleri ise çeşitli WTD (Walk The Dog) aksiyonlarıyla kullanılabilir. LRF disiplininde hedef tür sayısını arttırabilmek için istenilen derinlikten çekilebilen batan tip mini maket balıklar daha çok tercih edilir. Mini maket balıklarla avlanmak için en uygun meralar ve denizlerimize göre hedeflenebilecek balık türleri bir önceki başlıkta bahsettiğimiz silikon balıklarla aynıdır.

Mini Jigler: Mini jigler bana göre LRF disiplininde kullanılan yapay yemler arasında en keyifli olanıdır. Ağır metal jiglerle yapılan dikey ( vertical ) ve kıyıdan ( shore ) jigging yöntemlerinden tek farkı bu disiplinde kullanılan jiglerin çok küçük ve hafif olmasıdır. Çok hafif olta takımları ve hafif jiglerle ( genelde 1-12 g ) yapılan ve dünya genelinde "Ultra Light Jigging" ya da "Micro Jigging" olarak bilinen bu disiplinde temel mantık hafif jiglere düzensiz aksiyonlarla yaralı/kaçan balık taklidi yaptırarak avcı balık türlerini kandırmaktır. Mini jiglerin LRF disiplininde kulanılan diğer yapay yemlere göre en önemli üstünlüğü atış menzilidir. Uygun atarlı kamışlar ( örneğin 3-12 g ) ve çok ince örgü misinalarla ( 0.06-0.10 mm ) 10 gramlık bir jigi 60-70 m mesafeye göndermek mümkündür. Mini jiglerin avantajlarından biri de diğer yapay yem tiplerine göre daha hızlı batmasıdır. Bu sayede derindeki balıklara ulaşmak ve suyun bütün katmanlarını taramak daha kolaydır.

Mini jiglerle tekneden ya da iskeleden avlanırken jigi altınıza sarkıtıp sabit derinlikte yukarı aşağı zıplatabilir ya da uzunlu, kısalı zıplatma aksiyonlarıyla dipten yukarı doğru toplayabilirsiniz. Kıyıdan ileri atışlarda ise jigi dipten, orta sudan ya da yüzeyden düz çekiş, kısa ve seri zıplatma hareketleri ya da büyük ve fasılalı zıplatma hareketleriyle kıyıya çekerek avcı balıkları kandırabilirsiniz. Bu tip yemler gündüz vakti daha verimli olsa da ışık alan yerlerde gece boyunca balık vurmaya devam edebilir. Mini jiglerle yapılan LRF avcılığının bana göre en eğlenceli tarafı çok hareketli ve beceri isteyen bir tarz olmasıdır. Yem hızlı olduğu için balığın yeme vurması da hızlı ve şiddetli olur. Bu da avın keyfini arttıran farktörlerden biridir. Mini jiglerle daha çok hızlı avlanan balık türleri hedeflense de dibe yakın aksiyonlar yaptırılan küçük bir jige kayabalığı, pisi, kalkan, kırlangıç, karagöz, ispari, eşkina, trakonya vb. birçok ağır hareketli dip balıkları da saldırabilir. Kısacası bu tip yemlerle de denizlerimizde ve tatlı sularda kandırılamayacak tür sayısı çok azdır.

Mini Vibrasyon Yemleri: Vibrasyon yemleri, tombul, yanlardan basık yapıları ve misina bağlantı yerlerin konumu itibariyle suya karşı direnç uygulayarak titreşim aksiyonu ( Vibrasyon ) yapan yem tipleridir. Metal, sert plastik ya da ahşaptan imal olabilen bu yemlerin küçük ve hafif versiyonları da LRF yönteminde kullanılan yemler arasındadır. Metal vibrasyon yemlerinin sırtında yüzme derinliğinin ve titreşim şiddetinin ayarlanabilmesi için birden fazla misina bağlantı yuvası bulunabilir. Bu tip yemler genelde düz çekişle kullanılsa da arada kamışın ucuyla vurdurma hareketleri yaptırarak yeme yaralı balık aksiyonu da kazandırılabilir. Ülkemizde henüz çok yaygın olmayan vibrasyon yemleriyle de hem denizlerimizde hem de tatlı sularda bir çok farklı balık türünü kandırmak mümkündür.

Ömer Soyak'ın Metal Vibrasyon Yemleriyle Kandırdığı Muhteşem Balıklar

Karides/Yengeç Taklitleri: Taş balıkları başta olmak üzere bir çok deniz balığının menüsünün başında gelen karides ve yengeç taklidi yapay yemler de LRF disiplininde sık kullanılan yemler arasındadır. Bu tip yemler silikon, maket ( sert plastik ) ya da maket-silikon karışımı yapıda olabilir. Silikon karides/yengeç taklitleri genellikle küçük bir zoka yardımıyla kullanılsa da kendinden ağırlıklı olan modelleri de vardır. Karides türleri doğada tehlike anında güçlü kuyruk paletlerini karınlarının altına doğru sertçe vurarak geri geri kaçtıklarından karides taklidi yemlerle avlanırken bu hareketi taklit etmek gerekir. Bu nedenle silikon karidesleri zokaya kuyruğunun arkasından takıp iğneyi sırtından çıkarmak ve kısa sert vurdurma hareketleriyle geri yönde aksiyon vermek daha doğrudur. Silikon yengeç taklitleri de zokaya benzer şekilde takılır. Bu tip yemler kayalık meralarda dibin biraz üstünden ( takılmaları önlemek için ), kumluk meralarda ise dipten çekildiği zaman balık yakalama şansı daha yüksek olsa da yerine ve hedef balığa göre tamamen yüzeyden de çekilebilir. Karides/yengeç taklidi yemlerle başta karagöz, çipura, levrek, eşkina, minekop, iskorpit, lahoz, orfoz, sarı ağız, tatlı su levreği, sudak, turna olmak üzere birçok farklı balık türünü kandırmak mümkündür.

Ömer Soyak tarafından silikon karidesle kandırılan dev minekop

Mini Kaşık/Döner Kaşıklar: Ülkemizde en yaygın at-çek yemlerinin başında gelen kaşıklar LRF yönteminin de gözde yemlerindendir. Boyasız parlak metal ya da çeşitli renklerde boyanmış olabilen kaşık ve döner kaşıklar güneşten aldıkları ışığı çakarlı ( yanıp sönen ) bir şekilde yansıtarak avcı balıkların dikkatini çeker. Kaşıklar uzun atış menzilleri ve hızlı batmaları gibi özellikleriyle jiglerle benzerlik gösterseler de zıplatma aksiyonlarından çok düz çekişle kullanıma uygundur. Aynı şekilde daha çok tatlı su balıklarında etkili olan döner kaşıkların metal yapraklarının dönebilmesi için de düz çekiş gereklidir. Kullanımı çok kolay olan kaşık ve döner kaşıklarla da deniz ve tatlı sularda çok çeşitli balıklar kandırmak mümkündür.

LRF disiplininde her balık trofe, her balık ayrı bir keyiftir. Cebinizde taşıyabileceğiniz küçücük bir yem kutusu ve elinize aldığınız çok hafif bir oltayla kıyılarda dolaşıp adrenalin kovalamak için ne bekliyorsunuz. Çoğu zaman yanınızda kova taşımanıza bile gerek yok. Fotoğraf makinenizin hafıza kartına istediğiniz kadar balık sığdırabilirsiniz.